Tìm hiểu võ Kungfu – Tinh hoa võ thuật truyền thống Trung Hoa

Võ Kungfu vốn nổi tiếng với những đòn thế ngoạn mục, các màn biểu diễn bắt mắt. và kỷ luật toàn diện Từ những động tác uyển chuyển như nước chảy đến những thế võ mạnh mẽ như sấm sét, Kungfu mang đến cho người tập không chỉ kỹ năng tự vệ mà còn là sức khỏe dẻo dai, tinh thần kiên định và sự cân bằng giữa thể chất lẫn tâm hồn. Vậy Kungfu là gì? Làm thế nào để một người bình thường có thể bắt đầu hành trình khám phá môn võ thuật tinh hoa này? Mời bạn đọc theo dõi bài viết chi tiết dưới đây của Decathlon!

1. Võ Kungfu là gì

1.1. Khái niệm

“Kungfu” (功夫 – Gōngfu) là thuật ngữ thường dùng để chỉ tổng thể hệ thống võ thuật truyền thống Trung Quốc – vốn nổi bật bởi kỹ thuật đa dạng, các bài quyền phức tạp và chiều sâu triết học. Theo đó, Kungfu bao gồm:

• Các kỹ năng chiến đấu tay không: Đấm, đá, quật ngã, khóa, né tránh.
• Hệ thống bài quyền: Giúp rèn luyện sức mạnh, dẻo dai và phản xạ chiến đấu.
• Kỹ năng sử dụng vũ khí: Côn, kiếm, đao, thương, roi,…
• Yếu tố tinh thần: nhấn mạnh sự tĩnh tại, kiểm soát bản thân, hài hòa với thiên nhiên.

Kungfu là thuật ngữ thường dùng để chỉ hệ thống võ thuật truyền thống Trung Quốc – Nguồn: Internet 

1.2. Nguồn gốc và lịch sử

Hành trình của Kungfu cũng chính là dòng chảy của lịch sử Trung Hoa, một câu chuyện kéo dài hàng ngàn năm với những dấu ấn huyền thoại.

Giai đoạn sơ khai:

Khởi điểm của Kungfu là các kỹ năng đấm đá, vật lộn thô sơ, vốn bắt nguồn từ nhu cầu sinh tồn – săn bắn, tự vệ trước thú dữ và bộ lạc đối địch. 

Dưới các triều đại Thương – Chu (khoảng 1600 – 256 TCN), võ thuật bắt đầu được hệ thống hóa để huấn luyện quân đội. Các kỹ thuật chiến đấu ngày càng bài bản hơn, vừa phục vụ quốc phòng, vừa thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc.

Bước ngoặt huyền thoại từ Thiếu Lâm Tự:

Vào thế kỷ thứ 5, khi thiền sư Ấn Độ Bồ Đề Đạt Ma (Bodhidharma) đến chùa Thiếu Lâm (Hà Nam). Ông nhận thấy các nhà sư nơi đây thiếu sức bền để ngồi tu thiền lâu dài, nên đã truyền dạy các bài tập thể chất phối hợp với thiền định, được xem là tiền thân của hệ thống Thiếu Lâm Kungfu – hệ phái mở đầu cho nhiều dòng võ thuật nổi tiếng sau này.

Giai đoạn phát triển rực rỡ:

Từ thời Tống – Minh – Thanh, Kungfu phát triển mạnh mẽ, phân nhánh thành nhiều hệ phái như Vịnh Xuân Quyền, Thái Cực Quyền, Hồng Gia, Bạch Mi,… với triết lý, kỹ thuật và sắc thái địa phương riêng biệt.

Tầm ảnh hưởng toàn cầu:

Bước sang thế kỷ 20, nhờ các biểu tượng điện ảnh như Lý Tiểu Long, Lý Liên Kiệt, Thành Long,… Kungfu đã vượt ra khỏi biên giới Trung Quốc, trở thành một biểu tượng văn hoá đại chúng, một hiện tượng toàn cầu.

Giai đoạn hiện tại:

Ngày nay, Kungfu được bảo tồn như một di sản văn hóa. Ngoài ra, từ năm 1949, để phù hợp với xu hướng thể thao hóa và tiêu chuẩn thi đấu quốc tế, chính phủ Trung Quốc đã phát triển Wushu – một phiên bản hiện đại của Kungfu, bao gồm:

• Taolu: Biểu diễn bài quyền có tính nghệ thuật cao.
• Sanda: Thi đấu đối kháng với kỹ thuật đấm, đá, vật

Dù có sự khác biệt về hình thức và mục tiêu, Wushu hiện đại vẫn giữ cốt lõi tinh thần Kungfu truyền thống, đồng thời tạo nên một hướng đi mới cho võ học Trung Hoa trong thời đại toàn cầu hóa.

Qua hàng ngàn năm, Kungfu đã có tầm ảnh hưởng vượt biên giới Trung Hoa, trở thành một biểu tượng văn hoá toàn cầu – Nguồn: Internet

1.3. Phân loại các trường phái Kungfu

Kungfu đã phát triển thành hàng trăm hệ phái khác nhau. Để dễ dàng hình dung và nghiên cứu, người ta thường phân loại chúng dựa trên những đặc điểm và triết lý cốt lõi. Dưới đây là hai cách phân loại phổ biến nhất:

Nội Công và Ngoại Công:

• Ngoại Công tập trung vào việc rèn luyện sức mạnh thể chất, tốc độ và kỹ thuật chiến đấu. Các động tác thường mạnh mẽ, nhanh nhẹn và có tính ứng dụng cao trong thực chiến. Thiếu Lâm Kungfu, Nam Quyền, Bạch Mi ví dụ điển hình của trường phái thiên về ngoại công.
• Nội Công chú trọng đến việc tu luyện nội tại, điều hòa hơi thở và tâm thần. Các bài tập thường chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng sâu sắc, giúp tăng cường sức khỏe và tuổi thọ. Thái Cực Quyền, Bát Đoạn Cẩm, Ngũ Cầm Hí, Vịnh Xuân Quyền là những đại diện tiêu biểu.

Bắc Phái và Nam Phái: Đây là cách phân loại dựa trên địa lý, lấy sông Trường Giang (Dương Tử) làm ranh giới.

• Bắc Phái (以北派): Phát triển tại miền Bắc Trung Quốc, các hệ phái tại đây đặc trưng bởi các động tác dài, các đòn đá cao, động tác bay nhảy linh hoạt, di chuyển rộng và các thế tấn công tầm xa. Tiêu biểu của trường phái này có Trường Quyền, Thiếu Lâm Bắc Phái.
• Nam Phái (南派): Xuất hiện tại miền Nam, Nam Phái tập trung vào các động tác ngắn, các thế tấn vững chãi, bộ pháp ổn định, và các đòn tay mạnh mẽ, hiểm hóc ở cự ly gần. Trường phái này nổi tiếng với Vịnh Xuân Quyền, Hồng Gia Quyền.

1.3. Các hệ phái Kungfu nổi tiếng

Trong hàng trăm môn phái Kungfu, dưới đây là ba trường phái nổi bật khi nhắc đến võ thuật Trung Hoa:

Kungfu Thiếu Lâm (Shaolin)

• Nguồn gốc: Xuất phát từ chùa Thiếu Lâm, Hà Nam, Trung Quốc, hệ thống Thiếu Lâm có hơn 700 bài quyền, rèn luyện cả thể lực, nội lực và ý chí, đòi hỏi người tập có tinh thần kỷ luật và bền bỉ cao.
• Đặc điểm:

• • Nguyên lý “thiền võ hợp nhất” kết hợp chặt chẽ triết lý Phật pháp với võ công.
  • Hơn 1000 bài quyền đa dạng, trong đó bao gồm cả Ngũ hình quyền (hổ, báo, rắn, hạc, rồng) và 72 tuyệt kỹ Thiếu lâm.
  • Đòn thế mạnh mẽ, tốc độ nhanh, kết hợp giữa cương và nhu
  • Sử dụng cả tay không và vũ khí (côn, kiếm, thương,…).

• Đối tượng phù hợp: Người có thể lực tốt, yêu thích biểu diễn hoặc đối kháng.

Kungfu Thiếu Lâm có hơn 700 bài quyền – Nguồn: Internet 

Vịnh Xuân Quyền (Wing Chun)

• Nguồn gốc: Xuất hiện vào cuối triều Thanh, phát triển mạnh ở miền Nam Trung Quốc, đặc biệt là Quảng Đông.
• Đặc điểm:

• • Kỹ thuật đơn giản, hiệu quả, tập trung vào phản ứng nhanh và đòn cận chiến.
  • Giữ trung tâm cơ thể vững chắc, ưu tiên phòng thủ phản công.
  • Điểm nổi bật: Vịnh Xuân không yêu cầu sức mạnh vượt trội mà dựa vào kỹ thuật khéo léo và cảm nhận va chạm, rất thực dụng trong chiến đấu.
• Đối tượng phù hợp: Đặc biệt hiệu quả cho tự vệ thực tế, Vịnh Xuân Quyền phù hợp với mọi độ tuổi và thể lực.

Vịnh Xuân Quyền  tập trung vào phản ứng nhanh và đòn cận chiến – Nguồn: Internet 

Thái Cực Quyền (Tai Chi Chuan)

• Nguồn gốc: Có nguồn gốc từ Đạo gia, sau phát triển thành một hệ thống võ thuật kết hợp dưỡng sinh nhằm cải thiện sức khoẻ, cân bằng tâm trí.
• Đặc điểm:

• • Chuyển động chậm rãi, mềm mại nhưng ẩn chứa nội lực mạnh mẽ.
  • Tập trung vào hơi thở, sự thư giãn và vận hành khí huyết.
• Đối tượng phù hợp: Người cao tuổi, người làm việc căng thẳng, hoặc người mới bắt đầu tập võ.

Thái Cực Quyền giúp dưỡng sinh, rèn luyện thể chất vừa phải – Nguồn: Internet

2. Lợi ích khi tập võ Kungfu

Việc luyện tập Kungfu không chỉ mang lại khả năng tự vệ, mà đó còn là một quá trình đầu tư toàn diện cho sức khỏe, mang đến những lợi ích thiết thực cả về thể chất lẫn tinh thần.

Cải thiện sức khỏe thể chất:

• Tăng sức bền và tim mạch: Tập Kungfu giúp cải thiện rõ rệt về tốc độ, sức mạnh và thể lực, đặc biệt ở thanh thiếu niên.
• Phát triển cơ xương chắc khỏe: Các bài tập như Vịnh Xuân Quyền giúp người lớn tuổi cải thiện thăng bằng, tăng mật độ xương và giảm nguy cơ té ngã.
• Tăng tự tin và khả năng vận động: Luyện tập đều đặn giúp cơ thể linh hoạt, phản xạ nhanh và ổn định hơn trong sinh hoạt hằng ngày.

Lợi ích tinh thần:

• Giảm lo âu, trầm cảm, hỗ trợ cân bằng hệ miễn dịch và giảm viêm do căng thẳng.
• Giúp học viên giữ bình tĩnh, tập trung và linh hoạt trong mọi tình huống.
• Tăng khả năng phục hồi tâm lý và phát triển tinh thần vững vàng.

Rèn kỷ luật và nhân cách:

• Kungfu đòi hỏi sự tập trung, kiên trì, bền bỉ và tinh thần vượt khó.
• Dạy thái độ tôn trọng người khác, biết khiêm tốn và không ngừng học hỏi.

Hiệu quả tự vệ thực tế:

• Võ Kunfu giúp rèn luyện khả năng tự vệ, đặc biệt ở cự ly gần với các phái như Vịnh Xuân Quyền. 
• Tuy nhiên, để ứng dụng tốt trong thực tế, người học cần được rèn luyện trong môi trường thực chiến. Quan trọng hơn cả là biết kiểm soát, phòng tránh và phản ứng thông minh, chứ không đối đầu bằng sức mạnh thuần túy.

Lợi ích xã hội:

• Kết nối cộng đồng: Các lớp học và võ đường tạo điều kiện giao lưu, kết bạn với những người có cùng đam mê.
• Học hỏi văn hóa: Qua Kungfu, người tập có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về văn hóa và triết lý Trung Hoa cổ đại.

Học võ Kungfu không chỉ giúp bạn tự vệ, mà còn mang đến những lợi ích thiết thực cả về thể chất lẫn tinh thần – Nguồn: Internet

3. Các tượng đài huyền thoại trong võ Kungfu

Lịch sử Kungfu không chỉ là hành trình phát triển kỹ thuật, mà còn là câu chuyện về những con người vĩ đại – những võ sư đã để lại dấu ấn sâu đậm không chỉ bởi võ công cao cường, mà còn bởi nhân cách và tinh thần cống hiến trọn đời cho võ đạo.

3.1. Trương Tam Phong (1245 – 1458)

Trương Tam Phong là một đạo sĩ trong Đạo giáo và là tổ sư sáng lập Thái Cực Quyền. Ông là hình mẫu tiêu biểu cho tư tưởng võ học kết hợp với đạo lý phương Đông, nổi bật với triết lý “lấy nhu thắng cương, tĩnh chế động”.

Điểm nổi bật: Trương Tam Phong lấy đạo lý làm trọng tâm rèn luyện,  biến võ thuật trở thành một phương pháp tu dưỡng thân – tâm – khí. Các bài quyền Thái Cực do ông khai sáng không chỉ giúp luyện công phu nội gia mà còn mang lợi ích dưỡng sinh, thiền định và phòng bệnh.

Trương Tam Phong – Nguồn: Internet

3.2. Hoàng Phi Hồng (1847 – 1924)

Hoàng Phi Hồng là trong những võ sư nổi tiếng và được kính trọng nhất cuối thời nhà Thanh. Ông không chỉ là một bậc thầy võ thuật mà còn là một y sư nhân đức. Hình tượng của ông đã được tiểu thuyết hóa và đưa lên màn ảnh qua hàng trăm bộ phim, trở thành biểu tượng cho tinh thần trượng nghĩa, “võ y bất phân”.

Trường phái: Hồng Gia Quyền, một danh phái thuộc Nam Thiếu Lâm.

Điểm nổi bật: Võ công của Hoàng Phi Hồng nổi tiếng với các thế tấn vững chãi, đòn tay mạnh mẽ và bài “Hổ Hạc Song Hình Quyền”, kết hợp sức mạnh của hổ và sự linh hoạt của hạc, thể hiện sự cân bằng giữa cương và nhu.

Hoàng Phi Hồng – Nguồn: Internet

3.3. Hoắc Nguyên Giáp (1868 – 1910)

Hoắc Nguyên Giáp là một vị anh hùng dân tộc, đồng thời là người sáng lập Tinh Võ Thể dục hội (Chin Woo Athletic Association) với tôn chỉ “dùng võ thuật để nâng cao thể chất và tinh thần dân tộc”.

Trường phái: Mê Tông Quyền, một hệ phái Bắc quyền với bộ pháp linh hoạt và lối đánh biến hoá.

Điểm nổi bật: Hoắc Nguyên Giáp nổi tiếng với những chiến thắng trong các cuộc thách đấu với võ sĩ nước ngoài, qua đó gây dựng lại lòng tự tôn dân tộc trong lòng người Trung Quốc lúc bấy giờ. Bên cạnh đó, tinh thần đoàn kết võ lâm, không phân biệt môn phái của ông vẫn còn giá trị đến ngày nay.

Hoắc Nguyên Giáp – Nguồn: Internet

3.4. Diệp Vấn ( 1893 – 1972)

Diệp Vấn được mệnh danh là “nhất đại tông sư” của Vịnh Xuân Quyền, người có công lớn trong việc quảng bá môn võ thực chiến này ra toàn thế giới. 

Sinh ra trong một gia đình giàu có tại Phật Sơn, Diệp Vấn bắt đầu học Vịnh Xuân từ khi còn nhỏ, nhưng chỉ thực sự được biết đến rộng rãi khi ông chuyển đến Hồng Kông và mở lớp dạy võ cho đại chúng. 

Điểm nổi bật: Diệp Vấn đã đào tạo nên một thế hệ võ sinh ưu tú, trong đó nổi bật nhất là huyền thoại Lý Tiểu Long. Lối đánh của ông thiên về kỹ thuật tinh giản mà hiệu quả, đặc biệt là trong cận chiến. 

Diệp Vấn (trái) và Lý Tiểu Long (phải) – Nguồn: Internet

3.5. Lý Tiểu Long (1940 – 1973)

Lý Tiểu Long là cái tên đã vượt qua khuôn khổ của võ thuật truyền thống để trở thành biểu tượng văn hóa toàn cầu. Ông là người đầu tiên đưa Kungfu Trung Hoa đến với khán giả đại chúng phương Tây qua hàng loạt bộ phim Hollywood kinh điển như Enter the Dragon, The Way of the Dragon và Fist of Fury.

Trường phái: Lý Tiểu Long có nền tảng từ Vịnh Xuân Quyền, nhưng sau đó đã tự sáng tạo ra triết lý võ thuật của riêng mình mang tên Triệt Quyền Đạo (Jeet Kune Do).

Điểm nổi bật: Lý Tiểu Long đã cách mạng hóa cách nhìn của thế giới về võ thuật. Ông kết hợp triết lý phương Đông với tư duy võ học hiện đại, loại bỏ những yếu tố rườm rà, đề cao sự tự do, hiệu quả và khả năng thích ứng trong chiến đấu.

Lý Tiểu Long – Nguồn: Internet

4. Các kỹ năng và động tác cơ bản trong võ Kungfu

Dù các hệ phái Kungfu có phong cách khác nhau, mọi người tập đều bắt đầu từ những kỹ năng nền tảng. Đây là bước đệm để phát triển thể lực, độ linh hoạt, sự cân bằng, tư duy chiến đấu và kỹ thuật chính xác.

4.1. Thăng bằng và độ dẻo

Thăng bằng là yếu tố then chốt để duy trì ổn định trong khi di chuyển, tấn công hoặc phòng thủ. Trong khi đó, độ dẻo dai giúp cơ thể mở khớp linh hoạt, mở rộng phạm vi chuyển động, tránh chấn thương và thực hiện các đòn đá cao hoặc chuyển thế nhanh.

Để cải thiện thăng bằng và độ dẻo, người tập thường kết hợp các bài khởi động khớp, kéo giãn cơ và thở sâu theo nhịp, giúp tăng độ linh hoạt hông, gối và cột sống lưng.

Kungfu đòi hỏi khả năng giữ thăng bằng và cơ thể dẻo dai – Nguồn: Internet

4.2. Điều hoà hô hấp

Trong Kungfu, hít thở đúng cách không chỉ giúp giữ sức bền mà còn giúp ổn định tinh thần, tập trung và phát huy tối đa lực đòn. Nguyên tắc hô hấp cơ bản áp dụng cho mọi hệ phái như sau:

• Hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng
• Nhịp thở chậm, sâu, đều
• Khi hít vào, mở rộng bụng dưới (đan điền) để khí xuống sâu, không nâng vai
• Khi ra đòn, thở ra mạnh, gọn, dứt khoát để phát lực hiệu quả

Hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng, chậm – sâu – đều – Nguồn: Internet

4.3. Các thế đứng (tấn pháp)

Tấn pháp là nền tảng giúp người tập giữ thăng bằng, chuyển đổi trọng tâm linh hoạt và tạo lực ổn định để ra đòn. Mỗi thế đứng phục vụ cho một mục đích chiến đấu riêng, từ phòng thủ, tấn công đến phản xạ di chuyển nhanh. Dưới đây là 4 thế tấn cơ bản mà người mới bắt đầu cần nắm vững:

Tấn kỵ mã (horse stance – mã bộ): Đây là thế tấn căn bản trong hầu hết các môn Kungfu truyền thống. Người tập nên giữ tư thế này từ 1 đến 5 phút để tăng sức bền.

• Mục đích: Rèn luyện sức mạnh, sức bền và khả năng giữ thăng bằng
• Cách thực hiện:

• • Hai chân dang rộng hơn vai
  • Bàn chân song song, đầu gối khuỵu xuống vuông góc
  • Trọng tâm hạ thấp như đang ngồi trên lưng ngựa
  • Giữ lưng thẳng, mắt nhìn thẳng

Thế tấn kỵ mã – Nguồn: Internet 

Tấn trước (front stance – cung bộ): Thế tấn này giúp tạo lực đẩy mạnh khi tung ra các đòn đấm hoặc đá thẳng, thường dùng khi tiến công chủ động.

• Mục đích: Tạo nền tảng vững chắc để tung ra các đòn đấm hoặc đá thẳng uy lực.
• Cách thực hiện:
  • Một chân bước dài ra trước, đầu gối khuỵu
  • Chân sau duỗi thẳng, gót chạm đất
  • Cơ thể hướng về phía trước, trọng tâm dồn khoảng 70% vào chân trước

Thế tấn trước – Nguồn: Internet 

Tấn chân mèo (cat stance – hư bộ): Đây là thế tấn linh hoạt, dùng để phòng thủ, né đòn, thăm dò đối thủ hoặc chuẩn bị cho một tung đòn bất ngờ.

• Mục đích: Phòng thủ, chuẩn bị phản công nhanh
• Cách thực hiện:

• • Chân sau gập, chịu gần như toàn bộ trọng lượng cơ thể
  • Chân trước đặt nhẹ, chỉ chạm sàn bằng mũi bàn chân
  • Lưng thẳng, thân hơi nghiêng sẵn sàng phản ứng

Tấn chân mèo – Nguồn: Internet

Thế chiến đấu (combat stance – thực chiến): Tư thế linh hoạt và có tính ứng dụng nhất, thường sử dụng trong đối luyện và thi đấu để dễ dàng chuyển trạng thái tấn công – phòng thủ liên tục.

• Mục đích: Sẵn sàng cho cả tấn công và phòng thủ trong thực chiến
• Cách thực hiện:

• • Cơ thể hơi xoay chéo để giảm diện tích bị tấn công
  • Hai tay giơ lên ngang mặt, che chắn linh hoạt
  • Đầu gối hơi khuỵu, trọng tâm thấp, phân bố đều
  • Sẵn sàng di chuyển lên, xuống, trái, phải

Thế chiến đấu – Nguồn: Internet

4.4. Kỹ thuật đấm

Kỹ thuật đấm đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay, vai, hông và trọng tâm, cùng khả năng kiểm soát nhịp thở. Dưới đây là ba kỹ thuật đấm cơ bản mà người mới bắt đầu cần luyện tập:

Đấm thẳng (straight punch): Đây là kỹ thuật đấm nền tảng, dùng để tấn công vùng ngực, mặt hoặc bụng đối phương.

• Đặc điểm: Đòn đấm nhanh, trực diện, dễ học và dễ ứng dụng
• Cách thực hiện:

• • Xuất phát từ tư thế thủ
  • Tay đấm duỗi thẳng theo trục cơ thể
  • Vai và hông xoay đồng thời để tạo lực
  • Nắm đấm xoay ngang khi ra đến cuối đòn, lòng úp xuống

Thế đấm thẳng – Nguồn: Internet

Móc ngang (hook punch): Đòn móc ngang là kỹ thuật giúp tạo lực xoay mạnh mẽ, tăng uy lực cho cú đấm và dễ phá vỡ thế thủ của đối phương.

• Đặc điểm: Đòn đấm hình vòng cung từ ngoài vào trong, thích hợp trong cự ly trung bình.
• Cách thực hiện:

• • Co khuỷu tay khoảng 90 độ
  • Xoay hông và vai về phía mục tiêu
  • Nắm đấm đi theo đường vòng ngang, nhắm vào vùng má hoặc sườn đối thủ

Đấm móc ngang – Nguồn: Internet

Móc lên (uppercut): Đòn móc lên thường nhắm vào vùng cằm, ngực dưới hoặc bụng, rất nguy hiểm nếu đánh trúng vào điểm yếu trong cự ly gần.

• Đặc điểm: Đòn đánh từ dưới lên, hiệu quả cao ở cự ly gần
• Cách thực hiện:

• • Hạ trọng tâm nhẹ
  • Gập khuỷu tay và đánh theo đường chéo từ bụng lên cằm
  • Xoay thân và dùng lực hông để phát lực

Thế đấm móc lên – Nguồn: Internet

4.5. Kỹ thuật đá

Các đòn đá trong võ Kungfu là vũ khí tấn công tầm xa, giúp kiểm soát không gian và tạo áp lực mạnh lên đối phương. Mỗi đòn đá đều yêu cầu sự kết hợp giữa sức mạnh từ hông, sự linh hoạt của chân và khả năng giữ thăng bằng chính xác. Dưới đây là 3 kỹ thuật đá cơ bản

Đá bước (Step Kick): Đây là kỹ thuật đá đơn giản, dễ học, phù hợp cho người mới bắt đầu. Có thể nhắm vào bụng, ngực hoặc hạ bộ của đối phương.

• Mục đích: Mở đầu giao tranh, phá thế phòng thủ đối phươn
• Cách thực hiện:
  • Bước chân trụ về phía trước để tạo đà
  • Co gối chân đá lên cao trước ngực
  • Duỗi cẳng chân ra theo hướng thẳng, tấn công bằng ức bàn chân hoặc gót chân

Một kiểu đá bước phổ biến – Nguồn: Internet

Đá dậm (Stomp Kick): Kỹ thuật này có hiệu quả cao trong cận chiến hoặc khi đối thủ đang áp sát.

• Mục đích: Tấn công tầm thấp, gây áp lực mạnh và làm đối phương mất thăng bằng
• Cách thực hiện:
  • Nhấc cao chân đá, giữ đầu gối gập
  • Dùng trọng lượng toàn thân dồn xuống chân đá
  • Đạp mạnh gót chân xuống các điểm yếu như mu bàn chân, ống đồng hoặc đầu gối đối phương

Đá ngang (Side Kick): Đây là một trong những đòn đá mạnh nhất trong Kungfu, thường nhắm vào vùng hông, sườn hoặc ngực. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, cú đá ngang có thể hạ gục đối thủ ngay lập tức.

• Mục đích: Gây sát thương lớn, phá thế tấn công của đối phương
• Cách thực hiện:
  • Xoay người ngang, đồng thời co gối chân đá về phía ngực
  • Dùng lực hông để đẩy mạnh chân ra theo phương ngang
  • Tấn công bằng cạnh ngoài hoặc gót bàn chân

Đá ngang – Nguồn: Internet 

4.6. Động tác mô phỏng động vật

Một nét đặc sắc trong Kungfu truyền thống là việc mô phỏng chuyển động, tư thế và tinh thần chiến đấu của các loài vật. Các động tác này giúp người học võ Kungfu phát triển bản năng chiến đấu, điều khiển cơ thể linh hoạt hơn và nâng cao khả năng thích ứng trong thực chiến.

Dưới đây là 5 hình tượng động vật tiêu biểu thường được đưa vào luyện tập:

Thế rồng – Uy nghi và biến hóa: Các bài quyền mô phỏng rồng thường có động tác xoắn, lượn, vặn mình liên tục để thoát thế và tạo đòn bất ngờ.

• Đặc điểm: Chuyển động uốn lượn, mềm mại nhưng ẩn chứa sức mạnh
• Ý nghĩa: Biểu tượng của trí tuệ, linh hoạt và sự hòa hợp giữa cương – nhu
• Ứng dụng:
  • Kỹ thuật hóa giải lực tấn công của đối phương
  • Điều hướng chuyển động một cách khéo léo và liên tục

Long quyền – Nguồn: Internet

Thế rắn – Chính xác và hiểm hóc: Kỹ thuật của rắn yêu cầu sự tập trung cao độ, kết hợp giữa tốc độ và độ chính xác tuyệt đối.

• Đặc điểm: Đòn đánh nhanh, linh hoạt, thường nhắm vào điểm yếu
• Ý nghĩa: Tượng trưng cho sự tinh tế, tốc độ và độ dẻo dai
• Ứng dụng:
  • Ra đòn nhanh và bất ngờ
  • Tấn công vào các vùng chí mạng như cổ, mắt, hạ bộ

Xà quyền – Nguồn: Internet

Thế hổ – Sức mạnh và áp đảo: Các bài quyền hổ quyền thường đi kèm tiếng rống, động tác mạnh, dứt khoát để tạo áp lực liên tục.

• Đặc điểm: Đòn đánh trực diện, mạnh mẽ, dùng toàn lực cơ bắp
• Ý nghĩa: Tượng trưng cho sự dũng mãnh, quyết liệt và thống trị
• Ứng dụng:
  • Tấn công liên hoàn
  • Dùng “hổ trảo” (vuốt hổ) để vồ, cào và chế ngự đối phương

Hổ quyền – Nguồn: Internet

Thế hạc – Thăng bằng và phòng thủ: Phù hợp cho những tình huống cần kiểm soát khoảng cách và chờ thời cơ phản công.

• Đặc điểm: Tư thế cao, một chân trụ, đòn tấn công nhẹ nhàng nhưng chính xác
• Ý nghĩa: Đại diện cho sự kiên nhẫn, điềm tĩnh và thăng bằng nội tại
• Ứng dụng:
  • Dùng tay (giống cánh) để gạt đòn theo vòng tròn
  • Dùng đầu ngón tay (giống mỏ) để đâm vào các điểm yếu của đối phương

Hạc quyền – Nguồn: Internet

Thế báo – Nhanh nhẹn và phản xạ: Các kỹ thuật “báo quyền” chú trọng vào phản ứng nhanh, chuyển thế linh hoạt và tấn công trước khi đối phương kịp phản ứng.

• Đặc điểm: Di chuyển linh hoạt, ra đòn chớp nhoáng
• Ý nghĩa: Biểu tượng của tốc độ, sự linh hoạt và khả năng tấn công bất ngờ
• Ứng dụng:
  • Di chuyển nhanh giữa các vị trí
  • Tấn công bất ngờ theo đường chéo, thay đổi hướng liên tục

Thế báo – Nguồn: Internet

4.7. Kỹ thuật phòng thủ (Thủ pháp & Thân pháp)

Một người tập Kungfu giỏi không chỉ biết ra đòn mạnh mà còn biết phòng thủ thông minh, khiến đối thủ không dễ tìm sơ hở và dễ tự mất thăng bằng.

Bản chất: Trong Kungfu, phòng thủ không đồng nghĩa với bị động hay chịu đòn, mà là một nghệ thuật sử dụng sự khéo léo để làm chệch hướng lực tấn công, đồng thời tạo cơ hội phản công hiệu quả.

Nguyên tắc cốt lõi của phòng thủ: Không lấy cứng đối cứng, mà dùng uyển chuyển để hóa giải lực. Thay vì chống lại trực tiếp, người tập học cách dẫn, lướt, né hoặc gạt đòn để phá thế tấn công của đối phương và tìm ra khoảng trống phản đòn.

Các kỹ thuật phòng thủ cơ bản:

• Thân pháp (né đòn): Di chuyển nhẹ nhàng toàn bộ thân trên hoặc bước chân để tránh khỏi đường tấn công.

Ví dụ: Né sang bên, trượt nhẹ vai, lùi một bước ngắn.

• Thủ pháp (gạt đòn): Sử dụng tay hoặc cẳng tay để gạt lệch hướng các cú đấm, đòn đá hoặc đâm tới. 

Ví dụ: Gạt ngang, gạt chéo, gạt tròn là các kỹ thuật thường gặp.

• Kết hợp phản công: Sau khi né, gạt thành công, người tập lập tức phản đòn bằng tay, chân hoặc di chuyển chiếm ưu thế, biến thủ thành công, không để thời cơ trôi qua lãng phí.

Phòng thủ khéo léo có thể biến thủ thành công – Nguồn: Internet

5. Lưu ý quan trọng khi học võ Kungfu

Để học võ Kungfu hiệu quả, người tập cần chú trọng không chỉ kỹ thuật, mà còn cả sức khỏe, tinh thần và phương pháp luyện tập.

5.1. An toàn trong luyện tập

• Khởi động kỹ trước khi tập: Dành ít nhất 10 – 15 phút để làm nóng cơ thể bằng các động tác xoay khớp, chạy bước nhỏ, nhảy dây,… giúp làm ấm cơ bắp, tăng nhịp tim và giảm nguy cơ chấn thương.
• Duỗi cơ sau buổi tập: Các bài kéo giãn nhẹ sau tập giúp cơ bắp phục hồi nhanh hơn, hạn chế đau nhức và co rút cơ.
• Lắng nghe cơ thể: Không tập gắng khi cơ thể mệt mỏi, đau bất thường hoặc khó chịu.

5.2. Xây dựng tinh thần võ đạo

Kungfu không chỉ là một môn thể chất, mà còn là hành trình rèn luyện nhân cách và tinh thần

• Giữ tâm trí tập trung và cân bằng: Thiền định mỗi ngày từ 10 – 15 phút giúp người tập kiểm soát hơi thở, tăng khả năng tập trung và làm dịu tâm trí.
• Tìm hiểu triết lý võ thuật: Đọc các tác phẩm kinh điển như “Binh pháp Tôn Tử”, tư tưởng của Lý Tiểu Long hay triết lý Thiếu Lâm giúp người học hiểu sâu hơn về chiến lược, đạo đức và ứng xử trong võ đạo.
• Kiên trì và bền bỉ: Kungfu là môn võ đòi hỏi thời gian, kỷ luật và sự rèn luyện không ngừng. Không có con đường tắt, chỉ có luyện tập đều đặn mới đem lại kết quả thực sự.

5.3. Tìm kiếm võ đường chuyên nghiệp

Kungfu là môn võ phức tạp, bao gồm nhiều hệ thống kỹ thuật, yêu cầu sự hướng dẫn trực tiếp từ người có kinh nghiệm tại các võ đường chuyên nghiệp. Việc tự học tại nhà có thể hỗ trợ ôn luyện hoặc luyện tập bổ sung, nhưng không nên thay thế hoàn toàn việc học có hệ thống. 

Tiêu chí chọn võ đường uy tín:

• Huấn luyện viên có bằng cấp, kinh nghiệm thực chiến hoặc sư phạm võ thuật rõ ràng
• Môi trường tập luyện sạch sẽ, an toàn, có trang thiết bị cơ bản
• Chương trình giảng dạy có hệ thống, phù hợp với từng cấp độ
• Không khí lớp học tích cực, hỗ trợ lẫn nhau, không mang tính bạo lực

Học võ Kungfu là học cách làm chủ bản thân: làm chủ cơ thể, làm chủ suy nghĩ và làm chủ hành vi. Người luyện võ không chỉ được trang bị kỹ năng tự vệ, mà còn phát triển một sức khỏe dẻo dai, một tinh thần kiên định và một thái độ sống tích cực. Đó cũng là cách người học chạm tới chiều sâu của văn hóa Trung Hoa – nơi võ thuật không tách rời đạo học, và sức mạnh chân chính luôn đi cùng sự tĩnh lặng nội tâm.

Trên hành trình ấy, đừng quá vội vàng tìm kiếm thành quả. Điều quan trọng nhất là giữ được lòng kiên trì, tinh thần học hỏi và sự tôn trọng với chính môn phái, người thầy và bản thân mình.